A Cultural Aproach to Television Genre Theory – Jason Mittel. Streszczenie tekstu

Streszczenie tez:

– Każdy program telewizyjny należy do jakiegoś gatunku lub jest mieszanką gatunków i jako taki jest postrzegany zarówno przez producenta, widza, jak i badacza.

– Powszechność używania kategorii „gatunku” telewizyjnego:

• Przez branżę: produkcja programów, tematyzacja kanałów, układanie ramówki
• Przez widzów: integracja, definiowanie indywidualnych preferencji, codzienne rozmowy i praktyki odbioru
• Przez badaczy: opracowywanie projektów i organizacja kursów
• Przy jednoczesnym braku teoretycznej refleksji nad samym pojęciem.
• Stosowanie teorii wypracowanej w obrębie studiów literaturo- i filmoznawczych, bez uwzględnienia specyfiki medium.
• Tradycyjne podejście tekstualistyczne (formalne, estetyczne, rytualne, strukturalistyczne)

– Teorie gatunków istniejące na gruncie literatury lub kina nie do końca przystają do specyficznej materii telewizji, ale wytworzenie nowych nie może odbywać się na bazie tradycyjnych podejść, takich jak strukturalne i estetyczne, gdyż nie współgrają one ze współczesnym rozumieniem telewizji – potrzeba nowej, kulturowej teorii

– Popularne paradygmaty w owym tradycyjnym tekstualnym podejściu do gatunku:

• definiujący (poszukiwanie w tekście elementów potwierdzających przynależność gatunkową);
• interpretacyjny (podejście rytualne, ideologiczne, strukturalistyczne, psychoanalityczne, studia kulturowe);
• historyczny (uwarunkowania kulturowe wpływające na zmiany w obrębie gatunków).

– Problem gatunku jako przedmiot teoretycznych rozważań odszedł trochę w zapomnienie wraz z odejściem paradygmatu analizy tekstualnej, gdyż dotąd postrzegano gatunek jako wynik pewnych cech samego tekstu.

– Tymczasem nie istnieją żadne immanentne cechy tekstu pozwalające określić gatunek – świadczy o tym choćby oparcie każdej definicji gatunku na innych elementach (setting dla westernu, reakcje widowni dla komedii itp.) oraz przykłady redefiniowania gatunków (Napad na ekspres Edwina S. Portera)

– Zastrzeżenia do podejścia tradycyjnego:

• Nie można w prosty sposób zastąpić tekstualizmu – kontekstualizmem.
• Istotny jest dualizm, nieustanna płynność pomiędzy tekstem a kontekstem, czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi.
• Gatunek przekracza granice pomiędzy tekstem a „czynnikami zewnętrznymi”.
• Należy spojrzeć z dystansu na gatunek jako wypadkową relacji między tekstami, produkcją, praktykami odbiorczymi, promocją i historią.

– Gatunek nie może wynikać z analizy jednego tekstu – musi być wynikiem intertekstualnej (a więc nie tekstualnej!) cechy powiązań między licznymi tekstami reprezentującymi podobne cechy – te powiązania wytwarzają się w wyniku praktyk odbiorczych – zaciera się granica między tekstem i kontekstem

– Wniosek: na gatunkowe przyporządkowanie tekstu składają się różne praktyki, takie jak produkcja, dystrybucja, promocja i recepcja, przy czym pomiędzy tymi sferami nie da się przeprowadzić jasnej granicy i stąd pojęcie gatunku jest kontaminacją ich wszystkich. W ten sposób gatunek staje się „praktyką dyskursywną” (w rozumieniu Foucaultowskim)

– Zbadaniem gatunku w takim ujęciu będzie analiza praktyk dyskursywnych krążących wokół tekstu i przenikających go (można je podzielić na 3 poziomy odbioru – definicję, interpretację i ewaluację). Co istotne, te treści wydają się wynikać z przyporządkowania do gatunku, ale w rzeczywistości to one go tworzą

– Konsekwencją jest decentralizacja (ale nie marginalizacja) tekstu jako ważnego, ale tylko jednego z wielu komponentów decydujących o gatunkowości

– Szukając gatunku, musimy patrzyć raczej szerzej niż głębiej, stawiając na szereg odmiennych tropów wskazujących na istnienie gatunku zamiast na przenikliwą interpretację badacza szukającego ukrytych znaczeń (gdyż nie mają one dużego wpływu na całość dyskursu) – definicja zależy od tego, jak tekst nam się „jawi”, a nie jakie cechy posiada (oddolne podejście do tekstu)

– Metoda badawcza: analiza kontekstów i praktyk związanych z danym tekstem (wypowiedzi nadawców i odbiorców, terminy i definicje, konkretne teorie kulturowe) – definiowanie, interpretację i ewaluację gatunków. Te elementy wbrew pozorom nie komentują już istniejących gatunków, ale je ustanawiają.Do zobrazowania i opisania ogólnych cech gatunku, służyć będzie nie interpretacja znaczeń tekstu czy dogłębne wczytywanie się w niego, ale raczej powierzchniowe spojrzenie na „mikroprzypadki” (bogactwo przykładów i kontekstów).

– Pytania o definicję czy interpretację tekstu zastępuje pytanie o proces kulturowy:

• – konteksty kulturowe,
• – wpływ praktyk nadawców i odbiorców,
• – specyfikę medium;
• – jednoczesną płynność i koherencję (paradoksalne zachowanie rozpoznawalności gatunków przy ich nieustannym ewoluowaniu).
• Należy jednak pamiętać, że decentralizacja tekstu jako obiektu zainteresowania analizy gatunku nie oznacza jego zignorowania.

 

5 zasad kulturowej analizy gatunku wg J. Mittela

1. Uwzględnienie specyfiki medium jakim jest telewizja zamiast prostego przenoszenia kategorii gatunkowych z literatury do filmu

2. Zachowanie równowagi między ogólnym a szczególnym – możność skupienia się na pewnych specyficznych praktykach zamiast na generalizacji właściwej dla systematyzujących teorii gatunku

3. Dyskursywny charakter gatunku powinien zostać uwzględniony również w odniesieniu do historii telewizji lub konkretnych programów oraz gatunków

4. Gatunki powinno rozpatrywać się w odniesieniu do praktyki kulturowej, a nie akademickich rozważań

5. Gatunki powinny być umieszczone w szerokim kontekście kultury i mechanizmów władzy

2011

03/28

CATEGORY

komentarz do tekstu

Write comment