bajarz

F. Casseti, R. Odin, “Od paleo- do neo-telewizji. W perspektywie semiopragmatyki”. Podsumowanie tekstu.

Francesco Casetti i Roger Odin tworzą swój tekst przed rokiem 1997, a więc w momencie przejściowym, w którym zmiana treści i sposobu komunikowania implikuje zmianę pozycji widza. Analizując przykłady z Włoch i Francji budują modele teoretyczne (a więc konstrukty z założenia uproszczone i przerysowane) PALEO-TELEWIZJI i NEO-TELEWIZJI.

PALEO-TELEWIZJA

Można potraktować ją jako INSTYTUCJĘ bazującą na PEDAGOGICZNEJ UMOWIE KOMUNIKACYJNEJ.

Jej fundamentem jest projekt edukacji i popularyzacji – za J.L. Missiką i D. Wolton autorzy przywołują tu metaforę nadawców jako „nauczycieli”, a widzów jako „ogromnej klasy”. Odbiorcy zostają zaproszeni do produkowania znaczeń i emocji, powinni jednak zrozumieć i odczuć intencje nadawcy. Umowa komunikacyjna gwarantuje zgodność sfer realizacji i lektury.

Relacja ta jest ściśle zwektorowana, a role podzielone i zhierarchizowane. Prowadzący znajduje się w „relatywnym oddaleniu” od widzów stanowiących publiczność, zbiorowość zjednoczoną umową komunikacyjną. Oglądanie telewizji jest aktem autentycznie społecznym i wspólnotowym o charakterze afektywnym lub kognitywnym.

Strumień w paleo-telewizji podlega RAMÓWCE, a więc NASTĘPOWANIU PO SOBIE PROGRAMÓW. Są one podzielone na różnorodne gatunki, ukierunkowane na specyficzną publiczność i wpisane w sztywną, periodyczną strukturę czasową. Publikacja w prasie umożliwia widzowi wybór i przygotowanie do produkowania odpowiednich wrażeń i emocji.

NEO-TELEWIZJA

Neo-telewizja zrywa z pedagogicznym modelem komunikacji, zanika wektoryzowanie i hierarchizacja na rzecz bliskości. KONTAKT zastępuje umowę komunikacyjną, następuje zniesienie rozróżnienia przestrzeni realizacji i lektury. Uruchomiony zostaje też (przynajmniej pozornie) proces wzajemnej aktywności.

W centrum neo-telewizji nie jest już prowadzący program, ale WIDZ, zarówno jako obserwator przed ekranem, jak i gość w studio. Konstytuuje się PRZESTRZEŃ WSPÓLNEGO BIESIADOWANIA. Choć to jedno z nielicznych już miejsc spotkań i rozmowy, to przecież nie wymaga ona żadnych kompetencji, jest jedynie „przedłużeniem codziennej paplaniny”. Punktem odniesienia nie jest wiedza, ale życie codzienne, określające scenografię czy tematy programów (anegdotki, rady, kulisy życia celebrytów). Rytm codzienności zastępuje podporządkowanie ramówce. Atmosfera bliskości oznacza też przełamanie tematów tabu (seks, pieniądze, prywatność), a prowadzący z pozycji nauczyciela przechodzi do „relatywnego zbliżenia”, do granic bezczelności.

Ewolucja strumienia polega na rozmyciu ramówki (rozrzucenie, powtarzanie, łączenie, zapowiadanie programów). Trwa nieustanna gra przestrzeni i prowadzących, zanik oczekiwanych punktów programu i paradygmatycznych wyborów między kanałami („program globalny”). Krzyżowanie gatunków jest przejawem „nastawienia na każdego”. W efekcie powstaje PROGRAM-OMNIBUS: różnorodny i nieskończony. Poprzez hiperfragmentację (seria mikrosegmentów) i inkrustację (tabelaryczna stuktura) telewizja staje się KRÓLESTWEM WSTAWEK, . To one de facto porządkują strumień, dominując nad właściwymi elementami syntagmatycznymi i będąc głównym magnesem dla widza. Zasadą organizującą jest KONTAMINACJA I SYNKRETYZM.

Paradoksalnie jednak, mimo bliskości, kontaktu i interaktywności w neo-telewizji brak uczuć towarzyszących autentycznemu spotkaniu, brak socjalizującego wymiaru przeżycia. Pozorna współaktywność to jedynie wzmocnienie ukrytej manipulacji. Ten rodzaj komunikowania („wspólne wibrowanie”) jest powierzchniowy i energetyczny, w gruncie rzeczy aspołeczny, a odbiór zostaje zindywidualizowany. Widzowie nie są już publicznością, ale zbiorem jednostek.

Jedynym kryterium oceny i motywacją jest „budżet czasowy” – ciągła obecność widza przed ekranem.

O.K.

2011: 03/13
CATEGORY: komentarz do tekstu
Leave a comment

Analiza strumienia wg Raymonda Williamsa

Podejście analityczne Williamsa, które mogłoby zdawać się proste i klarowne, przysporzyło nam kłopotów. Trzy modele analizy to trzy skale wydzielania jednostek ze strumienia, to trzy poziomy oglądu nadawanego przekazu stacji.

1. Analiza najdalszego dystansu – opisuje strumień telewizyjny jako ciąg dużych wydzielonych jednostek programowych, tak jak możemy go zobaczyć programie TV – służy do opisania profilu stacji, rozkładu tematyki materiałów, stosunków czasowych oraz objęcia programów kilkugodzinnymi sekwencjami.

2. Analiza średniego dystansu – opisuje sekwencje materiałów telewizyjnych w ramach jednostek programowych (np. film poprzedzielany reklamami) – służy do zbadania właściwych sekwencji cząstek-obiektów, które składają się na strumień telewizyjny, na tym poziome możemy też zbadać formę stacji – kontekst dla programów, uformowanie materiału, sposób rozbicia reklamami.

3. Analiza bliskiego dystansu – opisuje konkretne materiały-atomy audiowizualne, jak np. słowa dialogów, przytoczone komentarze reporterów, rodzaj muzyki, ujęcia w programie informacyjnych – służy do badania łączników narracyjnych, wzajemnych relacji materiałów do siebie,

Pierwsze co rzuciło mi się na myśl przy użyciu tego rodzaju analizy, to potrzeba ciągłego przywoływania widza w trakcie wyciągania wniosków z takiego podziału. Te sposoby służą jedynie do opisu treści wysyłanych przez nadawcę. W najprostszej sytuacji widz będzie odbierał pełen zestaw sygnałów. Jednakże tak zdarza się, jak sądzę, rzadko. Nawet jeżeli pominiemy takie przypadki jak : zmiana programu, odejście od telewizora, dekodery umożliwiające omijanie niektórych cząstek strumienia, to czasem sam materiał jest skonstruowany tak że nie sposób odbierać go w całości. Analizowany w poprzednim poście Final Score był tego najlepszym przykładem. Podczas rozmowy dwóch reporterów ekran przesłaniają dwie tabele lig, tabela wyników, oraz ruchomy pasek z newsami.

Po drugie wydaje mi się, że taka analiza to w rzeczy samej kwantyfikacja strumienia telewizyjnego. Jak najbardziej ułatwia ona późniejszy opis i interpretację tego rozpędzonego materiału, gdy już uchwycimy go w stałe, uporządkowane jednostki. Jednakże skoro telewizja emanuje do nas tym niepowstrzymanem ciągiem sygnału audiowizualnego, to czy zatrzymując go w locie i rozbijając na cząstki nie tracimy ważnej części doświadczenia odbioru? Czy taka analiza jest w stanie ująć efekty emocjonalne jakie wywiera taki strumień? Osobiście, potraktowałem sposoby podziału wg Williamsa jako poziomy oglądu, ale nie twarde matryce do rozbijania tekstu telewizyjnego na atomy, tym samym pozbawiając je więzi.

Peetrovitch

2011: 03/07
CATEGORY: komentarz do tekstu
Leave a comment

Analiza strumienia telewizyjnego

Analiza strumienia telewizyjnego programu BBC World News, przeprowadzona 5.03.2011, między godziną 18.30 a 19.00. Nasz zapis strumienia telewizyjnego odpowiada analizie średniego stopnia wg Williamsa [Raymond Williams “Television. Technology and Cultural Form” (s. 77-119)]. Zatem oprócz programu, który ma właśnie swój czas antenowy, uchwyciliśmy dodatkowe elementy. Różnego rodzaju przerywniki, dodatki, zapowiedzi. Najgłębsza analiza, za przykładem Williamsa, z zapisem poszczególnych wypowiedzi prezenterów, wymagałaby rejestracji i ponownego przejrzenia materiału. Mimo że nie mieliśmy takiej możliwości, postaraliśmy uchwycić niektóre niewidoczne łączniki narracji.

18:30 – Skrót wiadomości (relacje, obrazy z nagrań amatorskich, zdjęcia z helikoptera; temat: powstania w Libii, Egipcie i Somalii; komentarz w tle);
18:31 – koniec skrótu, prezenter poleca strony internetowe (Twitter, FB);
18.32 – Logo BBC;
18.32 – zapowiedź programu FinalScore;
18:33 – intro programu Final Score;
- studio; prezenterka i specjalista; od tego momentu stale obecne na ekranie zestawienie wyników i tabel wszystkich najważniejszych brytyjskich lig. Również pasek z ogólnymi informacjami sportowymi;
- reportaże z dzisiejszych gier, w tle obraz ze stadionu po meczu, omówienie spotkania przez dziennikarza (głos z offu), odsyłacze prezenterki do kolejnych reportaży;
- lista reportaży: Arsenal – Sunderland, West Ham – Stoke City, Birmingham – West Brom, Fulham – Blackburn, Bolton – Aston Villa, Newcastle – Everton;
18:36 – Powrót do studia, plansza z informacją o trwającym meczu Manchester City – Wigan (skład drużyn, czas);
18:37 – Plansza z wynikami Premier League, wszystkie mecze kolejki, wyniki odczytywane przez lektora; następnie tabela po kolejce, krótki komentarz prezenterki z offu;
18:39 – powrót do studia, następnie prezentacja wywiadu z Avramem Grantem, trenerem West Ham United, powrót do studia, specjalista komentuje wywiad i sytuację klubu;
18:42 – prezentacja wywiadu z Arsenem Wengerem, trenerem Arsenalu, na temat remisu z Sunderlandem, powrót do studia, komentarz specjalisty na temat meczu;
18:44 – Plansze z wynikami i tabelami kolejnych lig (Championship, League One, League Two, Scottish Premier League);
18:47 – powrót do studia;
18:47 – outro programu Final Score;
18:48 – Plansza z zapowiedzią dalszej części programu;
18:48 – Newsbox (plansza z krótką, dwuzdaniową informacją bieżącą, towarzysząca grafika), temat: rakiety NASA;
18:49 – trailer programu HardTalk, program publicystyczny;
18:49 – trailer dokumentu o rządach Kaddafiego w Libii;
18:49 – Newsbox, temat: bezrobocie w USA;
18:50 – dwie plansze z notowaniami najważniejszych indeksów giełdowych;
18:50 – trailer programu Click, komputery i technologia;
18:50 – Plansza z opisem programu The Hub;
18:50 – Newsbox, temat: nowa metoda leczenia raka;
18:50 – TimeCheck: czas z najważniejszych światowych stolic;
18:51 – trailer programu DatelineLondon, debata o aktualnych wydarzeniach politycznych;
18:51 – Plansza z opisem programu GMT with George Alagiah;
18:51 – Newsbox, temat: wirus Stuxnet;
18:51 – Plansza z pogodą z najważniejszych stolic;
18:52 – intro programu FinalScore;
18:52 – powrót do studia, prezentacja wywiadu z Robertem Zamorą, piłkarzem Fulham, komentarz specjalisty;
18:53 – zapowiedź meczu Manchester United – Liverpool;
18:54 – relacja z zakończenia meczu West Brom – Birmingham, zawodnik rzuca buty kibicom na trybunach;
18:55 – zakończenie oraz outro programu Final Score;
18:55 – spot reklamowy stacji;
18:56 – reklama sponsora (Rolex), relacja z amerykańskich zawodów golfowych z cyklu PGA Tour;
18:58 – trailer reportażu What next for the Middle East?;
18:58 – Plansza z zapowiedzią najbliższych programów;
18:58 – Newsbox, temat: najnowsze technologie rakietowe;
18:59 – trailer programu Extreme World Women, serial dokumentalny o sytuacji kobiet na świecie;
18:59 – trailer programu Explore, program podróżniczy;
18:59 – Newsbox, temat: holenderskie helikoptery w Libii;
18:59 – Plansza Coming Up, rozkład programów do końca dnia.

Uwagi o BBC na podstawie fragmentu strumienia:

Pierwszą rzeczą, która rzuciła się nam w oczy oglądając BBC World News, jest maksymalna skrótowość i doraźny charakter prezentowanego materiału. Świadczy o tym już mnogość elementów, które przetoczyły się przez ekran telewizora w ciągu zaledwie pół godziny. Poza programem Final Score, zajmującym lwią część tego czasu (18 minut), było ich aż 27, czyli ponad 2 na minutę! W pewnym stopniu uzasadnia to informacyjny charakter stacji, który determinuje krótkie, acz treściwe informacje na temat najważniejszych wydarzeń ze świata uzupełnionych notowaniami giełdowymi, prognozami pogody itp. Z drugiej jednak strony, w tej samej manierze zaprezentowane są relacje z wydarzeń sportowych, wywiady, czy zapowiedzi programów. Tym samym odnieśliśmy wrażenie obcowania z kanałem, który wytwarza poczucie ciągłego oczekiwania na właściwą treść. Treść ta jednak nigdy nie nadchodzi, a zamiast tego na ekranie cały czas są obecne kolejne kilkusekundowe spoty. W związku z tym BBC World News lepiej sprawdza się jako kanał lecący w tle (np. przy śniadaniu, rozmowie itp.) lub jako możliwość dotarcia w kilka minut do najpilniejszych informacji niż obiekt uważnego oglądania. Zauważyć również warto, że na BBC World News filmy reklamowe pojawiają się niezwykle rzadko (w naszym przypadku była to krótka reklamówka Rolexa, z racji sponsorowania przez firmę rozgrywek golfowych), nie ma więc też tradycyjnych bloków reklamowych, zgodnie z naszym przyzwyczajeniem rozdzielających kolejne programy “właściwe”. W miejsce tych pojawiają się różnego rodzaju plansze z informacjami (newsboxy), czy zapowiedzi-“reklamy” własnych produktów-programów.

Final Score – charakterystyka programu:

Sposób prowadzenia programu odpowiada informacyjnemu charakterowi stacji BBC World News. Celem Final Score jest krótka i treściwa prezentacja wyników meczów piłkarskich oraz aktualnych tabel najważniejszych brytyjskich lig. Jedyny bardziej analityczny komentarz stanowią kilkuzdaniowe podsumowania specjalisty obecnego w studiu. Brakuje skrótów bramek oraz innych ważnych wydarzeń meczowych (kartki, kontuzje, incydenty), nadawane są jedynie obrazy ze stadionu tuż po zakończeniu gry. Podczas trwania programu układ ekranu jest typowy dla kanałów informacyjnych: pojawiają się paski z newsami oraz tabele z wynikami u boku oraz u dołu ekranu. Rezultaty poszczególnych spotkań są w beznamiętny sposób odczytywane przez lektora, co okazuje się być typowe dla brytyjskich programów sportowych. Zjawisko to stało się obiektem parodii, czego przykładem mogą być przywołane poniżej nagrania z portalu YouTube.

fragment programu Final Score: